Eneide in dialetto cremonese V° canto Traduzione di Agostino Melega

ENEIDE CANTO QUINTO LA PARÀADA DE I CAVALIÉER GIÙUEN

Ma el pàader Enéea, intàant che gh’éera gnamò finìit

la gàara, el ciàma vešéen Perifàante, fióol de Épito, maèester

d’àarmi, educatùur e amìich de’l picenéen Jùulo, e el ghe

pàarla a l’urécia: “Móoete, cùr da Ascàanio, dìighe che se

‘l gh’àa bèle próonta la ciòpa de pütéi e in ùurden i cavàj,

el pòorti le squàadre in unùur de’l nòono: e che ‘l végna

fóora armàat”.

Pò el cumàanda a ‘l pòpol, che ‘l éera vegnìit a pistàa el

cìirco, de lasàa lìber el càamp. Véen avàanti i pütéi che i

lüšìiva töti inséma davàanti a j óc de i pàader, sö cavàj

tegnìit a fréeno, e el tréma infìna in de ‘l vardàa intàant

che la giuentüü trujàana e siciliàana la và.

Töti i gh’àa i cavéi cun insìma na curùna e i pòorta dùu

giavelòt cun la póonta de fèr e, quaidöön, dò guàine per                        

tégner le fréce apróof che lüšìiva: na cadèena mòla d’òor

intreciàada che ghe pindùla a’l còl.

Trè squàadre de cavaliéer le rìiva a’l tròt, e davàanti a töti

ghe stà trìi pìcoi càpi: ognöön de lùur el gh’àa didrée dùdes

regàs.

La prìma aléegra tröpa el la cumàanda el pìcen Prìamo

(to fióol de sicüür, o Pòlite, che’l ripét el nùm de’l nòono

e che ‘l gh’àra de j eréedi in Itàalia) che ‘l è insìma a ‘n cavàl

de Tràacia, che ‘l gh’àa na màcia biàanca sö ‘n süpél e cun

en sègn in téesta che ‘l pàar na stéla.

Secóont ‘l è Àti, pütél tàant amìich de’l giùuen Jùulo.     

I so eréedi j è chéi de la gèent latìina de j Àazi.

Ööltim ‘l è Jùulo, el püsèe bèl de töti, e ‘l è insìma a ‘n cavàl

uriginàari de Sidóone in Sìiria, che el ghe ‘l ìiva regalàat la

bèla Didóone.       

Töti chéi j àalter i móonta cavàj d’Acèeste... 

I Trujàan i salüta cun ‘n aplàušo i regàs che i se prešèenta

tìmit, e in de’l vardàai j è cuntèent perchè i vèt la

sumiliàansa cun i pàader.

I gh’ìiva fàt a’l tròt el gìir de la pìista cuntèent de fàase véder

cušé davàanti a i parèent, quàant Epìtide cun la vùus vàalta,

e ‘n ciucamèent de fröösta, el gh’àa dàt el segnàal. I gh’àa

curìit a la pàari sö dò fìile in rìiga e sübit i s’è dividìit in

ciòpe de trìi, pò vìa, j è turnàat indrée a puntàase j àarmi

per gióoch

‘L è töt en fàa parèensi de scuntràase, de fìinte ritiràade,               

de gìir e amò de gìir, de füüghe e tìighe fra pòochi, de pàs

intreciàat mìia fàcil: e en pòo cun le fréce i se dà cóontra,

e dòpo, fàta la pàas, i màarcia inséma.

Se dìis che ‘n tèemp, in de la nòbil Créeta, el Labirìinto el

gh’ès, tra le so paréet e-scüüre, na stradéla cumplicàada

e incarugnèenta cun mìla deviasiòon, in de na manéera

che füsès mìia pusìbil andàaghen fóora; cušé i gh’àa fàt

‘l istès i fióoi de i Trujàan che j intrécia i so pàs, i ricàma

per gióoch füüghe e batàalie cùma i delféen che i schèersa

per töt el màar de l’išuléta de Scarpàanto, vešéen a Ròodi,

o de la Lìibia.

Ascàanio, intàant che ‘l metìiva in pée le müüra de Àalba

Lóonga, el gh’àa fàt fàa amò chél tìpo de cùursa o de

gàara  lé e el ghe l’àa insegnàat a i Latéen de la prìma

ùura in de la stésa manéera che lüü, de regasòt, el gh’ìiva

pruàat inséma a i giùuen trujàan: j Albàani a la stésa

manéera i l’àa insegnàat a i so regàs: Róma la gràanda

el ghe la vìit da lùur e la gh’àa mantegnìit la tradisiòon.

Amò incóo chél gióoch lé ‘l è ciamàat Tròoja e la ciòpa de

regàs a cavàl l’è ciamàada la “schiéera trujàana”.

Chéesta l’è stàta l’üültima gàara in unùur de Anchìiše.

Leggi tutto il V° canto in dialetto Cremonese clicca qui

Cremona 12 agosto 2022